Certyfikacja urządzeń elektronicznych (część I) – wymagania prawne

Czy wiesz, że 80% produktów elektronicznych na rynku UE nie spełnia wymogów ustawodawstwa unijnego i norm? A ponad 30% produktów jest wręcz niebezpiecznych! Ponieważ nam, a z pewnością i Tobie, zależy na tym, aby nasze podzespoły stosowane do budowy produktów były bezpieczne i wysokiej jakości, przygotowaliśmy serię artykułów poświęconych tej kwestii.

Dlaczego producent powinien myśleć o certyfikacji?

Należy zacząć od samych podstaw. Zasady etyki biznesu, a także dyrektywy UE dotyczące ogólnego bezpieczeństwa produktów stanowią, że wyłącznie produkty bezpieczne mogą być wytwarzane i wprowadzane na rynek. W interesie firmy jest, aby produkty nie stwarzały niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, mienia konsumenta czy środowiska. Dlatego wyznaczone zostały ramy prawne określające wymagania techniczne dla produktów, które – zgodnie ze swoją charakterystyką – mogłyby zagrażać zdrowiu, bezpieczeństwu i mieniu czy też środowisku. Najważniejsze jest, że produkt, który nie przeszedł procesu oceny zgodności z wymaganiami technicznymi określonymi na mocy przepisów, nie może być wprowadzony na rynek UE. Można to podsumować jednym pragmatycznym stwierdzeniem: uzyskanie oznakowania CE i zapewnienie zgodności z przepisami UE jest podstawowym obowiązkiem, który należy spełnić przed wprowadzeniem produktu na rynek unijny.

Wymagania techniczne dotyczące produktów

Liczba produktów na rynku jest niezliczona. Dlatego stawiane im wymagania techniczne nie mogą być zbyt ogólne. Poszczególne wymogi są zawarte w pewnej liczbie regulacji prawnych. Ważne, aby znać cechy produktu i miejsce, w którym będzie użytkowane. W zasadzie należy mówić o 5-6 dyrektywach unijnych:

1. 2006/42/WE w sprawie maszyn (tzw. dyrektywa maszynowa)
2. 2014/30/WE w sprawie kompatybilności elektromagnetycznej (EMC)
3. 2014/35/WE w sprawie udostępniania na rynku sprzętu elektrycznego przewidzianego do stosowania w określonych granicach napięcia (tzw. dyrektywa niskonapięciowa)
4. 2014/53/WE w sprawie udostępniania na rynku urządzeń radiowych (tzw. RED)
5. 2014/34/WE w sprawie urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej (tzw. ATEX)
6. 2009/48/WE w sprawie bezpieczeństwa zabawek.

Czego dotyczą dyrektywy?

Z treścią dyrektyw należy się zapoznać. Niestety nie ma innego wyjścia, ponieważ nieznajomość prawa nie zwalnia nas z obowiązku jego przestrzegania. Jednak z reguły dyrektywy podają tylko podstawowe pojęcia, zagadnienia, wymagania techniczne, procedury oceny zgodności itp. O ile w dyrektywie podane są definicje, procedury i wymagania organizacyjne, to normy podają większość wymagań technicznych dla produktu. Normy techniczne zgodne z normami europejskimi to tzw. normy zharmonizowane. Należy zauważyć, że normy stanowią pewne wytyczne co do wytwarzania bezpiecznego produktu, a tym samym zapewnienie zgodności z normami jest dobrowolne. Jeżeli producent nie chce przestrzegać normy, musi udowodnić, że produkt jest bezpieczny przynajmniej w takim stopniu, w jakim byłby, gdyby został wyprodukowany zgodnie z nią. Ostatecznie i tak najprostszym sposobem na zapewnienie bezpieczeństwa produktu jest jego wytworzenie zgodnie z normami.

Normy dzielą się na trzy grupy:

1. międzynarodowe – ISO, IEC, EHK…
2. europejskie – EN STN…(CEN, CENELEC, ETSI…)
3. krajowe – np. PN. W każdym kraju istnieje komitet normalizacyjny; w Unii Europejskiej większość norm to normy zharmonizowane. Jednak jeśli w danym kraju występują pewne odstępstwa, należy uwzględnić je podczas wprowadzania produktu na rynek krajowy.

Kto odpowiada za zgodność z przepisami?

Nie można powiedzieć wprost, że jest to producent. Chodzi przecież o bezpieczeństwo konsumentów. Dlatego, uogólniając, odpowiedzialność ponosi każdy, kto ma wpływ na cechy produktu. Producent odpowiada za swój wyrób… Od niedawna, dzięki zmianom wprowadzonym w dyrektywach, organy nadzoru rynku dysponują szerszymi kompetencjami. Ponadto, dyrektywa nakłada obowiązki nie tyle na producenta, co na podmiot gospodarczy – a może nim być producent, podmiot odpowiedzialny, importer lub dystrybutor. Każdy z tych podmiotów ma określone obowiązki.
Wielu importerów czy dystrybutorów zleca produkcję np. w Chinach, a następnie wprowadza wyroby na rynek pod własną marką. Ale uwaga – jeśli takie podmioty uważają się za producentów, muszą spełnić wszystkie obowiązki producenta.

Na czym polega certyfikacja? Więcej informacji już w następnym artykule. Wkrótce...